Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL)

De Omgevingswet stelt dat bij nieuwbouw, sloop of renovatie rekening moet worden gehouden met beschermde diersoorten. Dit omvat niet alleen het behoud van bestaande leefgebieden, maar ook het creëren van nieuwe. Het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL), als onderdeel van de toekomstige wetgeving, vertaalt deze verplichtingen naar concrete eisen voor faunavoorzieningen, zoals opgenomen in Afdeling 5.1a Natuur en Fauna. Vleermuizen maken graag gebruik van een luchtspouw in een gevel of tussen twee panden. Als er geen luchtspouw is, als deze niet toegankelijk is, of als deze niet voldoet aan de eisen voor vleermuizen, dan zal er een andere verblijfsvoorziening voor vleermuizen moeten worden gevonden, zoals een holle ruimte onder de dakpannen of een speciaal ontworpen verblijf. Een hele gladde tussenspouw is misschien wel toegankelijk, maar zeker niet geschikt.

De Omgevingswet is in de laatste jaren aangevuld met strengere regels, vooral binnen de nieuwe Omgevingsregeling. Deze regeling legt extra nadruk op de verplichting om huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen van geschikte huisvesting te voorzien. Het doel is om de ecologische schade die bouw- en verbouwprojecten kunnen veroorzaken voor deze diersoorten te minimaliseren en hun overleving te waarborgen door het creëren van passende compensatievoorzieningen in of rondom het gebouw. Als leverancier van faunavoorzieningen ondersteunen wij bouwbedrijven en woningbouwverenigingen bij het naleven van deze toekomstige wetgeving, door het aanbieden van op maat gemaakte voorzieningen die voldoen aan de verwachte wettelijke eisen.

De toekomstige wetgeving, waaronder de Omgevingswet en de Omgevingsregeling, stelt gedetailleerde eisen aan de afmetingen, locatie en hoeveelheid verblijfsvoorzieningen voor huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Deze eisen zijn niet alleen bedoeld om de dieren een plek te bieden, maar ook om de biodiversiteit te bevorderen en de populaties van beschermde diersoorten in stand te houden. De hoeveelheid voorzieningen hangt af van de netto verliesoppervlakte van de dichte (niet-transparante) gevel en het dak van het bouwwerk, zoals berekend volgens de norm NTA 8800.

Huismussen en gierzwaluwen

Volgens de toekomstige wetgeving moet voor elke woning met een netto verliesoppervlakte van minder dan 110 m² ten minste twee verblijfsvoorzieningen worden geplaatst: één voor de huismus en één voor de gierzwaluw. Bij grotere gebouwen neemt het aantal voorzieningen toe. Bij een rijtjeswoning of grotere complexen kunnen voorzieningen worden gegroepeerd, bijvoorbeeld aan de kopgevel, omdat huismussen vaak in groepen nestelen. Dit biedt voordelen voor zowel de dieren als het ontwerp van het gebouw.

Vleermuizen

Voor vleermuizen geldt een andere benadering. De toekomstige wetgeving schrijft voor dat er een bepaald percentage van de totale gevel- en dakoppervlakte moet worden gereserveerd voor zogenaamde “hangoppervlakken”, waar vleermuizen kunnen rusten. Dit percentage bedraagt minimaal 2% van de netto verliesoppervlakte van de gevel en het dak. Vleermuizen maken gebruik van specifieke microklimaten en kunnen pas succesvol verblijven als de voorzieningen aan hun behoeften voldoen. Het hangoppervlak moet bovendien voorzien zijn van voldoende grip voor de vleermuizen, zodat zij zich kunnen vastklampen en kunnen rusten. Dit kan door bijvoorbeeld het gebruik van ruwe materialen die grip bieden voor hun klauwen.

Hoogte en toegankelijkheid

Er gelden specifieke eisen voor de hoogte van de voorzieningen. De verblijfsvoorzieningen mogen niet hoger liggen dan 25 meter boven het maaiveld, aangezien hogere plekken vaak ongeschikt zijn voor de dieren. Voor huismussen en gierzwaluwen moeten de voorzieningen tussen 3 en 25 meter worden aangebracht. Dit is cruciaal omdat hogere niveaus, boven de 25 meter, vaak minder aantrekkelijk zijn voor de dieren. De geveloppervlakte boven deze hoogte mag dan ook niet worden meegerekend voor het bepalen van het aantal en de grootte van de voorzieningen. De voorziening moet zo worden geplaatst dat de toegang voor de dieren eenvoudig en veilig is, met een vrije invliegroute. Naast de afmetingen en het aantal verblijfsvoorzieningen is de positionering van deze voorzieningen essentieel voor het succes van de diersoorten. De plaatsing van de voorzieningen moet zorgvuldig worden overwogen om zowel de bescherming van de dieren als hun toegang te optimaliseren.

Oriëntatie en beschutting

Voor de plaatsing van de voorzieningen moet ook rekening worden gehouden met de oriëntatie van het gebouw. De ligging van de voorzieningen op een zuidelijke gevel of dakvlak kan leiden tot oververhitting, wat vooral schadelijk is voor gierzwaluwen. Zij zijn gevoelig voor te hoge temperaturen in de zomer, wat kan leiden tot uitval van jongen of het verlaten van het nest.

Hoewel er geen wettelijke verplichtingen zijn voor de oriëntatie, adviseren wij bij het ontwerpen van verblijfsvoorzieningen om te zorgen voor voldoende beschaduwing of een locatie die niet direct in de zon ligt, zodat de dieren een geschikt microklimaat kunnen vinden.