Uitspraak Raad van State:
Spouwmuurisolatie vs. Vleermuizen - een balans tussen milieu en natuurbescherming
Nieuws
Spouwmuurisolatie vs Vleermuizen
Begin Augustus 2023 heeft de Raad van State uitspraak gedaan over een zaak die betrekking heeft op de isolatie van spouwmuren. Het aanbrengen van isolatie in spouwmuren van bestaande gebouwen gebeurt grootschalig en is een efficiënte manier om energie te besparen en co2 uitstoot te verminderen. Erg positief dus in een tijd waarin klimaatverandering een hot topic is. Echter zit er ook een keerzijde aan het aanbrengen van deze spouwmuurisolatie. Bij het aanbrengen van deze vorm van isolatie kunnen vleermuizen worden gedood. Vleermuizen (met name de gewone dwergvleermuis) gebruiken een spouwmuur vaak als verblijfplaats en lopen dus risico om verstoord en/of zelfs gedood te worden tijdens isolatie werkzaamheden. Dit is in strijd met de Wet Natuurbescherming omdat vleermuizen en hun verblijfplaatsen beschermd zijn. Het feit dat deze huidige werkwijze van spouwmuurisolatie nadelige gevolgen kan hebben op vleermuizen heeft de rechter doen besluiten dat er in vervolg alleen geïsoleerd mag worden wanneer uitgesloten kan worden dat er vleermuisverblijfplaatsen aanwezig zijn in de spouw.
Gevolgen voor isolatiebedrijven & oplossingen
De gevolgen voor de isolatiebedrijven zijn dat zij niet meer vrijblijvend de isolatie werkzaamheden kunnen uitvoeren. Eerst moet er uitsluitsel komen over de aan- of afwezigheid van vleermuisverblijfplaatsen. Hiervoor moeten ze eerst onderzoek uit laten voeren doormiddel van een QuickScan en eventueel aanvullend nader onderzoek volgens het Vleermuisprotocol. Onderzoeken via deze werkwijze nemen snel twee jaar in beslag en kosten algauw vijfduizend euro. Al met al een methode die zeer lastig te verenigen is met de huidige werkwijze van na-isolatie van particuliere woningen.
Andere methodes
Een andere methode kan zijn het werken via een Pre-SMP. Dit is een gebiedsontheffing voor een gehele gemeente die maximaal 2 jaar geldig is, na deze 2 jaar (tijd die nodig is om een volwaardig SMP op te zetten) gaat de Pre-SMP over in een volwaardig SMP waarbij de ontheffing 10 jaar geldig is. De voorwaarde die in het Pre-SMP beschreven staat is dat er geïsoleerd moet worden via de werkwijze “natuurvriendelijk isoleren”. Dit houdt concreet in dat eventueel aanwezige vleermuizen eerst op een diervriendelijke wijze moeten worden buitengesloten en dat er per woning voorzieningen gerealiseerd moeten worden. Het doel hiervan is, voorkomen dat dieren gedood of gewond worden tijdens de werkzaamheden en garanderen dat vleermuizen verblijfplaatsen houden na de werkzaamheden.
Bovenstaande werkwijze (het Pre-SMP) lijkt op papier een ideale oplossing, maar kent in de praktijk ook enkele moeilijkheden. Om als gemeente gebruik te kunnen maken van een Pre-SMP moete er eerst veel georganiseerd worden. In tijden van personeelstekorten, zeker ook bij ecologen, zal de landelijke implementatie van Pre-SMP’s nog jaren gaan duren. Het is dan ook niet de verwachting dat binnen afzienbare tijd elke gemeente in Nederland een SMP of Pre-SMP heeft.
Foto: Pluimers Isolatie
Slimmere oplossingen die efficiënter zijn?
Wat zijn de alternatieven voor particulieren in gemeentes waar nog geen SMP of Pre-SMP aanwezig is? Momenteel wordt er veel onderzoek gedaan naar slimmere manieren van onderzoek. Een van deze methoden is onderzoek met behulp van eDNA uit lucht. Bij dit type onderzoek worden luchtmonsters genomen uit de spouwmuur om te bepalen of er vleermuizen aanwezig zijn of zijn geweest in de spouwmuur. Deze methode is in potentie geschikt om heel snel de aanwezigheid van vleermuizen in spouwmuren uit te kunnen sluiten. Door de uitspraak van de Raad van State komt deze vorm van onderzoek in een stroomversnelling.
Een andere ontwikkeling zijn battrackers, die de functie van vleermuisonderzoekers in het naderonderzoek deels kunnen overnemen. Beide methoden zijn nog in ontwikkeling maar lijken in de nabije toekomst te kunnen zorgen voor een efficiëntie slag in het onderzoek rondom vleermuizen en na-isolaties.
Op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen?
Volg onze socials om als eerste op de hoogte te zijn.